Vluchtroutes

Petkum, veerpontje

In 1933 werd met Pinksteren een groep van twaalf mensen naar Nederland geholpen. Hermann Prüser, tot 1933 raadslid van de KPD in Bremen, leidde de actie. Hij vertelt daarover het volgende:

"Ik bel aan bij het contactadres. Eerst doet er niemand open. Ik bel nog een keer en nog een keer. Eindelijk gaat de deur op een kier. Ik zie een vrouw en de vrouw ziet mij en smijt de deur weer dicht. Ik bel en bel en bel, terwijl ik om me heen kijk of dat bij de buren niet al in de gaten loopt. Het duurt een eeuwigheid voordat de vrouw weer opendoet. Ik zet een voet tussen de deur en zeg mijn wachtwoord. De vrouw kende het wachtwoord klaarblijkelijk niet, dat was ook voor haar man bestemd; maar ze laat me naar binnen en brengt me naar de keuken." Aangezien Prüser niet met een vrouw maar met een man had afgesproken, nam hij een afwachtende houding aan, hoewel de tijd drong. Daarop wendde de vrouw zich tot hem:

"Toen pakte ze me bij de schouder en zei zacht: 'Kameraad, ook ik ben partijgenote.'"

Pas nadat de vrouw nogmaals had aangedrongen, legde Prüser uit waarom hij was gekomen. Toen bleek ook waarom de man er niet was:

"'Er moeten emigranten over de grens. Met de trein van twee uur komen de eersten. Ik ga naar het station en haal ze af. Maar waar breng ik ze heen? Hoe komen ze over de grens?' 'Dat moeten wij vrouwen organiseren', antwoordde ze. 'Vanmorgen vroeg om vijf uur zijn de mannen gearresteerd — de mijne ook.'"

Terwijl de vrouwen een onderkomen voor de vluchtelingen organiseerden, ging Prüser naar het station van Emden:

"Daar waren al enkelen aangekomen. Ik denk: 'Dat valt op den duur toch op.' Ze waren door heel Duitsland opgejaagd en in zo'n toestand. Sommigen waren zeer nerveus. Ze moesten voor iedereen oppassen. Je kon zo aan hen zien, dat ze rondzwierven."

’s Avonds werden de vluchtelingen ondergebracht in het café van Scheiwe, dat inmiddels door de nazi’s was gesloten. De volgende ochtend werden zij met de veerboot bij Ditzum over de Eems gezet en naar een verlaten vissershut aan de Dollard gebracht:

"Aan de dijk stonden een paar vissershutten. Eén van de visserhutten was van een partijgenoot, die al gearresteerd was. De vrouwen hebben de vluchtelingen naar deze vissershut gebracht."

Rode Hulp - De opvang van Duitse vluchtelingen in Groningerland, p. 71/72